Hayvan, İnsan ve Tarih…

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Hayvanlar iki boyutlu düşünür, insanlar da iki boyutlu düşünür. İnsanları hayvanlardan farklı kılan şey, geçmişini idrak etmesidir. Yani tarihinin olmasıdır. Tarih, geçmişin idrak edilmiş hâlidir. Hayvanların geçmişi olur, tarihi olmaz; çünkü hayvanlar geçmişi idrak edemezler.

İdrak yetisiyle insan, hayvanlardan farklı olarak üç boyutlu düşünür. İnsan sadece Homo sapiens değildir; insan Homo sapiens sapiens’tir. Yani düşündüğünü düşünen canlı. Düşünen canlı iseniz, tarihiniz var demektir.

Bunu zaman dilimine de uyarlayabiliriz. Şöyle:
Hayvanlar iki boyutlu yaşar: şimdiki zaman ve gelecek zaman. Şimdiki zaman için avlanır, karnını doyurur. Bir de gelecekte yiyeceğini depolar.

İnsan, şimdiki zaman ve gelecek zamanın yanında geçmişi de düşünür. Yani tarihini… Geçmişin idrak edilmiş hâli. Müdrik insan yani.
Geçmişi düşünen canlının duygusu olur, pişmanlığı olur. Geçmişi olmayanın, yani tarihi olmayan canlının pişmanlığı olmaz.

Tek boyutlu yaşam canlılara mutluluk; iki boyutlu yaşam mesuliyet; üç boyutlu yaşam ise hem pişmanlık, hem ders, hem de tedbir gerektirir.

Delilerin mutlu olması, sadece şimdiki zamanda yaşadıkları içindir. Yani geçmişlerini idrak edememiş, geleceklerini tahayyül edememiş insanlar oldukları içindir.
Günlük olaylara takılıp sevinmek ya da üzülmek, delilik emaresidir. Düşünen insan, geçmiş ile gelecek arasına sıkışmış şimdiyi, geçmişin ışığında yeniden inşa eden insandır.

Kısacası,
Eğer hayvan değilsek, bir tarihimiz var demektir.
Eğer deli değilsek, geçmişimizi idrak etmek zorundayız.
Geçmişini idrak etmeyen ya hayvandır ya da delidir.

Delilik ile hayvanlıktan, rasyonel düşünen tarihçiler ve entelektüellerin eliyle çıkabiliriz…

Vesselam