4

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Korku, fiziksel ya da ruhsal zarar görme duygu ve düşüncesiyle, tehlike ya da tehdit olarak algılanan olaylar, bilinmezlik ya da belirsizlik durumları karşısında uyarıcı bir etki olarak ortaya çıkan yaşamsal bir tepkidir. İnsanlar ve canlılar yaşamları boyunca karşılaştıkları olaylar karşısında hayatta kalma içgüdüsü ve zarar görmeme hissiyle çeşitli kaygı ve korkulara kapılabilir ve kendilerini korumaya alabilirler. Korku, heyecan ve panik halindeyken, epinefrin olarak da bilinen adrenalin hormonunun salgılanması, tehlikeyle başa çıkabilmek adına bizi harekete geçirmekte, güvende tutmada ve cesaret hissini tetiklemektedir. Cesaret ise korku hissinin zıttı değil, tehlike ya da tehdit arz eden durum ve olaylar karşısında alınan bir savunma reaksiyonudur.

Korkunun Felsefi ve Manevi İklimi
“Korku işe yarayabilir ama korkaklık hiçbir işe yaramaz.” diyen Mahatma Gandi, “Cehalet korkuya, korku nefrete, nefret şiddete götürür.” diyen İbn-i Rüşd ve “Cesaret tehlike anında zekânın kullanılmasıdır.” diyen Platon, cesaretin korku karşısındaki yaptırımlarına felsefi olarak dikkat çekerken, “Cesaret insanı zafere, kararsızlık tehlikeye, korkaklık ise ölüme götürür” diyen Yavuz Sultan Selim Han, bir savaşçı mantığıyla stratejik bir yorum getirir. Bir gün bir adam İbrahim Ethem Hazretlerine gelir ve: “Ben Allah’tan korkmak değil, O’nu sevmek istiyorum.” deyince İbrahim Ethem Hazretleri: “Sevgiden büyük korku mu olur?” diye cevap verir. “İnsan, sevdiğinden korkar, fakat korktuğunu sevemez.” diyen Cenap Şehabettin ve “Sevmek kimi zaman rezilce korkuludur” diyen Atilla İlhan da şiir cephesinden anlatıyordu korkunun manevi iklimini.

Korku, Cesaretin Yakıtıdır
Yönetmenliğini Neil Burger’ın yaptığı 2014 yapımı “Divergent” (Uyumsuz) isimli distopik bir hikayenin işlendiği aksiyon filmindeki “Korku seni etkisiz hale getirmez, sadece tepki vermene sebep olur” repliği, korku hissinin cesaretin yakıtı olduğunu düşündürür. Uzmanlara göre korku ve gerilim filmlerinin ve korku edebiyatının sevilmesinin nedeni; beyindeki tepki ve savunma mekanizmalarını uyarması ve adrenalini tetiklemesi, insanlara güvenli bir ortamda korku deneyimi yaşatırken duygusal hazzı yoğunlaştırıp, korkularıyla yüzleştirerek deneyim kazandırması ve öz benliği güçlendirme etkilerinin olmasındandır.

İman, Korkuya Kalkan mıdır?
Film eleştirmenleri ve felsefecilere göre Tarkovsky’nin ‘Kurban’ filmi, Soren Kierkegaard’ın ‘Korku ve Titreme’ kitabının öyküsünü andırır. Kierkegaard “Korku ve Titreme” isimli kitabında; Hz. İbrahim’in, oğlu İshak’ı kurban etme kıssasını kutsayarak anlatırken, Hz. İbrahim’in cesaretiyle paralel olan imanını ve İshak’ın korku karşısındaki tevekkülünü vurgular. Yiğitliği ve cesaretinden dolayı, ‘Aslan Avcısı’ lakabıyla anılan Hz. Hamza; “Allah’tan korkan hiç kimseden korkmaz, Allah’tan korkmayan ise herkesten korkar. Gözümün gördüğü hiçbir şeyden korkmam” demiştir. İslam’a göre cesaret imandandır, kör duygu ve hissiyatların geçici zafiyeti gibi istisnai haller dışında, cesaret ve iman doğru orantılıdır, kafirde görülen cesaret, cehalet ve gafletten dolayıdır ki “Cahil cesur olur.” atasözü de bu detaydaki manaya işaret etmektedir. İstiklal Marşı dahi ‘Korkma’ kelimesi ile başlayan aziz milletimizin ve “Allah yolunda öldürülenler için ‘Ölüler’ demeyin, onlar diridirler, fakat siz bilemezsiniz.” (Bakara/154) ayetine istinaden, vatan savunmasında ‘Ölürsem şehit, kalırsam gazi olurum’ inancıyla savaşan askerlerimizin ve güvenlik kuvvetlerimizin savaşçı kudreti, cesaretin ve vatan sevgisinin imandan beslendiğini doğrular niteliktedir.

Kontrol İkilemi
M.Ö. 3. yüzyılda Kıbrıslı Zeno tarafından kurulmuş ve Seneca, Epictetus ve Marcus Aurelius gibi filozoflar tarafından geliştirilen, bireylerin içsel benliklerini geliştirmeye ve doğaya uygun yaşamaya odaklanmaları gerektiği inancına dayanan Stoa felsefesine göre korku ve kaygı ile baş edebilmenin ilk ve en iyi yolu “Bazı şeyler bize bağlıdır, bazı şeyler ise bizim elimizde değildir” görüşünü tanımlayan ‘Kontrol İkilemi’dir. Kontrol ikilemi felsefesinin detaylarına baktığımızda, İslam’daki kader, kaza ve tevekkül inancı ve anlayışı ile bağdaşan birçok ortak nokta görürüz. Stoacılığa göre cesaret, korkularla yüzleşebilme, zorlukları aşabilme ve zor olsa bile doğru olanı yapma cesaretidir. Ayrıca acıya, ıstıraba, yenilgiye ve kayıplara dayanabilme ve bu deneyimlerden büyüme, güçlenme ve yine çalışkan ve bilge olma, kendimize, çevremize adil ve saygılı davranma, topluma faydalı olma girişimleri de cesaretin bir parçasıdır.

Kahraman Kimdir?
İnsanın temel dürtülerinden biri olan korku ve cesaret duygularını düşünüp incelerken cesaretin taklit edilebilirliği karşısında, korku duygusunun daha net ve şeffaf olduğunu fark ederiz; bu nedenle hamasete aldanmamak gerek. Tarih boyunca korku üzerine inşa edilmiş örgütlere, yönetimlere ve hayatlara rağmen, erdemli ve ahlaklı toplum olmak adına, adaletsizliklerin, zalimlerin ve zulümlerin karşısında, mazlumların yanında olan insanlardan, ezcümle; insan sevgisi olan kullardan daha cesur bir kahraman görülmedi.

Banu Sancak