BİZ AYRIŞTIK

2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Toplumu kenetleyen ve bir arada tutan; vatan, millet, bayrak sevgisi, ortak tarih, ortak kültür ve inanç gibi millî ve manevî temel değerlerimiz vardır.

Toplumsal ayrışmaların kırılma noktası ise; millî ve dinî hassasiyetlerin yıpratılması noktasında halkın sinir uçları ile oynanması, temel hak ve özgürlüklerin devlet ve halk nezdinde karşılıklı olarak kısıtlanması ya da amacını aşması, toplumun karşılanamayan istihdam, adalet, liyakat ve eşit gelir dağılımı beklentisi gibi birçok sosyal, kültürel, ekonomik ve politik nedenlerden kaynaklanmakla birlikte, kimi zaman da halkın; etnisite, din, cemaat, mezhep ve siyasi kimlik üzerinden sınıflandırılmasıyla yürütülen yanlış ya da taraflı uygulamalar ve politikalardır. Bu minvalde, bireylerin ayrışma ve kutuplaşma davranışları düzelmeden, toplumun bir yansıması olan politik zeminin düzelmesi de beklenemez.

Nasıl Ayrıştık?

Toplumsal ayrışma sürecimize, tarihimizin penceresinden baktığımızda, ilk ayrışmaların Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde, yani 18. yüzyıldan itibaren ortaya çıkan batılılaşma hareketleri ile başladığını görürüz. Tanzimat dönemi itibarıyla, doğu, batı ve İslam medeniyetleri ekseninde dönen toplumsal kültür ve kimlik sorunu, toplumun ileri gelen edebiyatçıları, gazetecileri, aydınları, düşünürleri ve devlet adamları arasında fikir ayrılıkları oluşturarak, ilerici, gerici, solcu, çağdaş, devrimci gibi kutuplaşmalara neden olmuştur. Yakın tarihimizdeki en belirgin kutuplaşmaların, 1950’li yıllarda çok partili döneme geçişimizle birlikte başladığını söyleyebiliriz… O günlerden bu güne kadar geçen süreçte daha da derinleşen ideolojik ayrışmaların ve partizanlığın, siyasi parti politikalarından başka, toplumun yararına olan hiçbir şeye hizmet etmediği açıktır ve bizatihi; anlayıştan, empatiden, sevgiden ve saygıdan yoksun, insanları birbirine ötekileştiren nefret söylemlerinin, ayrışma ateşimize odun taşımaktan başka bir işe yaramadığı su götürmez bir gerçektir.

İnsan Zihninin Yarısı Doğu, Yarısı da Batıdır

Fikir insanı Cemil Meriç’in, doğu ve batı kültür ve medeniyetleri üzerinde karşılaştırmalı olarak çok fazla inceleme ve yorum yapması, onu diğer aydın sınıfından ayıran en önemli detaydır. Cemil Meriç’e göre; insan zihninin yarısı doğu, yarısı da batıdır. “Işık Doğudan Gelir” isimli kitabına göre, doğu medeniyetleri asırlarca batı medeniyetlerini beslemiştir. Bu noktada bu iki medeniyetten birini tanımak ve benimsemek, diğerini de anlamayı gerektirir. Birleştirici ve yüksek ahlaki değerlerle bezeli bir medeniyet tasavvuru ile yaşayan, okuyan ve yazan merhum mütefekkir Cemil Meriç, “Bu Ülke” isimli kitabında ayrışan ve ayrıştıran insanlara karşı duyduğu öfkeyi ve hayal kırıklığını şu sözü ile dile getirmiştir:

“Bu memlekette ilerici-gerici, sağcı-solcu yoktur, yoktur. Bu memlekette namussuzlar ve namuslular vardır. Ve bunların kavgası vardır. Siz namusluların safında yer alın. Göreceksiniz, çok kalabalık olacaksınız.”

Sosyoloji Biliminin Toplumsal Tabakalaşmaya Bakışı

Sosyologlara göre toplumsal kutuplaşma ve ayrışmanın temel nedenlerinden biri, bir nevi kast sistemi olan toplumsal tabakalaşma ve sınıfsal ayrışmalardır. Tabakalaşmaya zemin oluşturan zenginlik, statü ve kimi toplumlarda cinsiyet ve soy bağı gibi farklılıkların toplumda sınıfsal eşitsizlik getirmesi, sosyolojik bir gerçekliktir ve kaçınılmazdır.

Feodalizmin sona ermesiyle başlayan sanayi devrimleri ve küreselleşme politikalarının kapitalizm ile yol almasıyla birlikte, toplumun demografik ve ekonomik yapısında oluşan değişiklikler, özellikle iktisadi ve siyasi alanda ayrışmaları derinleştirerek, halkın; üst, orta ve alt tabaka olarak sınıflandırıldığı toplumsal tabaklaşmaları oluşturmuştur.

Toplumsal tabakalaşma piramidine göre; gelişmiş ülkelerde azınlığı oluşturan kesim alt ve üst tabakadayken, çoğunluğu oluşturan kesim orta tabakada yer almaktadır… Gelişmekte olan ülkelerdeki tabakalaşmaya baktığımızda, üst tabaka sabit kalırken, alt ve orta tabakanın eşitlendiğini; geri kalmış ve gelişmemiş ülkelere baktığımızda ise üst ve orta tabakanın azalarak hemen hemen birbirine eşitlendiğini ve alt tabakanın maksimum düzeyde arttığını görürüz.

Fransız sosyolog Emile Durkheim, işlevselci teori temelinde tabakalaşma ve sosyal eşitsizlik çözümlerini anlatırken, iş bölümü ve dayanışmanın önemini vurgulamış ve adaletsizlikleri gidermek için meslek birlikleri ve devletin oldukça önemli olduğunu savunmuştur.

Alman filozof Karl Marx’a göre, toplumsal sınıf olgusunun temel belirleyicisi özel mülkiyettir ve insanlık tarihi, bir sınıflar savaşı tarihinden başka bir şey değildir. Alman sosyolog Max Weber ise, modern toplumların sınıfsal ayrışma yapısını, kapitalizm üzerinden şekillenen iktisadi ve siyasi düzenin getirdiği statü ve parti kavramlarıyla açıklar.

Toplumsal Birlik ve Beraberlik Nasıl Sağlanır?

Toplumsal birlik ve beraberliğimiz, bizi millet olarak biz yapan sevgi, saygı, yardımlaşma, merhamet, empati ve hoşgörü gibi insani, millî ve manevî değerlerimizle mümkündür. Ayrıca; sanatımız, edebiyatımız, tarihimiz, kültürümüz ve ulularımız vasıtasıyla mümkündür.

Hacı Bektaş-ı Veli; “Bir olalım, iri olalım, diri olalım” temennisiyle,
Yunus Emre; “Bölüşürsek tok oluruz, bölünürsek yok oluruz.” öğüdüyle,
Mevlana Celaleddin Rumi ise, “Zıtların sulhuyla mümkündür hayat, zıtların çengiyledir lâkin memât.” sözüyle, birlik ve beraberliğimizin ne denli önemli olduğunu vurgulamışlardır.

Irk, din, dil ya da coğrafi komşuluk ilişkilerine göre siyasi, iktisadi, politik, askerî vb. birlikler ile kendi aralarında dayanışma oluşturan dünya devletlerinin; ekonomide, ticarette, eğitimde, bilimde, kültürde yaptığı çalışma ve başarıların gerisinde kalmak makûs talihimiz mi?

Biz, ülke olarak hâlâ içimizde millî birlik ve beraberliğimizi sağlayamamışken, İsmail Gaspıralı Bey’in “Dilde, işte, fikirde birlik” mefkûresini nasıl anlatabiliriz neslimize?
Nasıl muhabbet ve sekinet katarız, öfke ile birbirimize yükselen sesimize?

Hasılı; kafamda veli sorular.