Gıda dünyada ucuzluyor, bizde zam rekoru kırıyor

Pandemi dönemiyle başlayan gıda arz güvenliği endişeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ile zirveye ulaştı. Bu süreçte, Avrupa ve ABD'de bazı gıda ürünlerinin alımında 1-2 paket sınırı uygulandı. Arz ve tedarik krizi, dünya genelinde gıda fiyatlarında artışa neden oldu. Ancak, dünya genelinde yaşanan bu fiyat artışı, Türkiye'de bir türlü sona ermedi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) verilerine göre, dünya genelinde gıda fiyatları Mayıs ayında yüzde 0,9 artarken, yıllık bazda yüzde 3,4 düştü. Aynı dönemde Türkiye'de ise gıda fiyatları yüzde 69,9 arttı. Bu rakamlar, dünya ile Türkiye arasındaki fiyat farkının 73 puanın üzerine çıktığını gösterdi. FAO'nun dünya gıda tutarları endeksi; tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki değişimleri izliyor. Mayıs ayında şeker ve bitkisel yağ fiyatlarındaki düşüşe rağmen, tahıl ve süt ürünlerindeki artış endeksin biraz yükselmesine sebep oldu. Hallerden Market Raflarına: Elmanın Serüveni Bir elmanın hal çıkış fiyatı 3 lira iken, market rafında 33,90 liraya satılıyor. Bu fiyat artışının ardındaki nedenler arasında 'fahiş fiyat hırsı' ve stokçuluk öne çıkıyor. Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Başkanı Aydın Ağaoğlu, dünyada gıda fiyatları düşerken Türkiye'de yüzde 70'i bulan artışın sebebinin bu durumlar olduğunu belirtti. Ağaoğlu, "Bir elmanın 3 liraya alındığı halden market rafına gelinceye kadar 10 kat fiyatla satıldığını görüyorum. Ürünlerin stok yapılarak yüksek fiyatlarla satılması, kanunen yasak olsa da, cezaların caydırıcı olmaması bu durumu körüklüyor" dedi. Stokçuluğun Belgesi: 2020 Üretimi Toz Şeker 2020 yılında üretilmiş toz şekerin raflara üç yıl sonra çıkması, stokçuluğun en somut göstergesi olarak kabul ediliyor. Ağaoğlu, "Eskiden akaryakıt zammı gelmeden önce stok bildirimi istenir, yeni fiyattan satıştan doğan farkı devlet alırdı" şeklinde konuştu. Tavsiye Fiyat Uygulaması Ağaoğlu, yaş sebze ve meyvede büyük zincirlerin ürünleri tarladan toptan alarak ucuza getirdiklerini, ancak bu ucuzluğu rafa yansıtmadıklarını belirtti. "Çilek düşünün, maliyeti 20 lira civarı. Aynı yerden gelen çilek bir yerde 60, diğer yerde 110 lira. Bu fahiş fiyat uygulamaları enflasyonu körüklüyor. Fiyatları etkilemek anayasal suçtur ve TCK'nın 237 ve 240'ıncı maddelerinde düzenlenen cezalar uygulanmalıdır" dedi. Ağaoğlu, stokçuluğun önlenmesi için ürünlerin üzerine tavsiye edilen fiyatın da yazılması gerektiğini savundu. "Tavsiye fiyatı olduğu için zorunluluk söz konusu değil, bu şekilde stokçuluk yapamazlar" diye ekledi.