ATM’ler enflasyona yenildi: Para çekmek daha maliyetli

Son dönemde sosyal medyada ATM'lere yönelik şikayetlerin artış gösterdiği gözleniyor. Bunun başlıca nedenlerinden biri olarak enflasyon öne çıkıyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerinden elde edilen bilgilere göre, ATM'ler enflasyon karşısında zorlanıyor. 2009 yılında tedavüle çıkan 200 TL'lik banknot, halen en büyük miktardaki banknot olmayı sürdürüyor. 2021 yılında artan enflasyon ile birlikte 500 ve 1000 TL'lik banknotların çıkarılması tartışılsa da henüz bu konuda bir adım atılmadı. ATM'lerin Yükü Artıyor 2015-2024 yılları arasında banka ve kredi kartları ile yapılan nakit çekim işlemlerinin ortalama tutarlarında büyük artışlar kaydedildi. Örneğin, 2015 yılında banka kartlarıyla ortalama 410 TL'lik işlem yapılırken, 2024 yılında bu rakam yüzde 523 artışla 2.553 TL'ye çıktı. Kredi kartlarıyla yapılan işlemlerde ise 2015 yılında işlem başına ortalama 627 TL olan tutar, 2024 yılında yüzde 583 artarak 4.282 TL'ye yükseldi. Ancak ATM sayısındaki artış, bu dönemde sadece yüzde 11'lik bir artış gösterdi. 2024 yılı itibarıyla Türkiye genelinde toplam 53 bin 566 ATM bulunuyor. ATM'lerin kapasiteleri farklılık gösterse de artan işlem yoğunluğu ile karşı karşıya kaldıkları açık. ATM'lerin Kapasitesi ve Para İhtiyacı ATM'lerin kasetlerinde ortalama 15 bin 200 banknot bulunduğu varsayıldığında, 2015 yılında ATM'lerde toplam 46 milyar 133 milyon TL'lik nakit bulunması gerekirken, Ağustos 2024'te bu miktar yüzde 120 artışla 101 milyar 279 milyon TL'ye ulaşıyor. İşlem Sayıları ve ATM Dolum Süreleri Artan işlem hacmi ve talep karşısında, ATM'lerin dolum sıklığı da önemli bir ölçüde artmış durumda. 2015 yılında tam dolu bir ATM ile 44 milyon 524 bin işlem yapılabilirken, bu sayı 2024 yılında yüzde 67 düşüşle 14 milyon 817 bine geriledi. ATM'lerin daha sık dolum ihtiyacı doğduğu için, 2015 yılında ortalama 26 dolum yapılması gerekirken, 2024 yılında bu sayı 109 doluma çıktı. Bu da ATM'lerin daha hızlı boşaldığını ve sık sık nakit ihtiyacı doğduğunu gösteriyor. Enflasyonun Etkisi 2015-2024 yılları arasında ATM'lerdeki dolum ihtiyacı yüzde 315 artarken, tedavüldeki banknot sayısı yüzde 223 oranında arttı. Aynı dönemde 200 TL'lik banknotların basımına ağırlık verilmesiyle birlikte, banknotların toplam tutarlarındaki artış yüzde 537'ye ulaştı. Artan enflasyon ve yükselen nakit çekim ihtiyaçları, ATM'lerin daha fazla yük altında kalmasına neden oluyor. Bu da şikayetlerin artmasına yol açıyor.